مم
به بهانه 8 شوال، سالگرد تخریب قبور مطهر ائمه بقیع به دست وهابیان
چگونگى پیدایش وهابیت و دلیل خطرناک بودن این فرقه چیست؟
براى شناخت وهابیت و آگاهى از خطرات آنها نسبت به دین اسلام، باید این مسلک انحرافى را از زوایاى مختلف مورد مطالعه قرار دارد.
پیدایش وهابیت
مسلک وهابیت، منسوب به محمد بن عبدالوهاب نجدى است و علّت این که آن را به خود شیخ محمد نسبت ندادهاند، به این جهت است که مبادا پیروان این مذهب، نوعى شرکت در نام پیامبر را پیدا کنند.
محمد بن عبدالوهاب، در سال 1115 ق. در شهر «عیینه» چشم به جهان گشود. او از کودکى به کتابهاى تفسیر، حدیث و عقاید، علاقه داشت و از همان دوران جوانى، اعمال مذهبى مردم «به خدا» را زشت مىشمرد. وى به مدینه رفت و در آن جا توسل مردم به پیامبر صلىاللهعلیهوآله را ناپسند شمرد. محمد بن عبدالوهاب، بعد از مرگ پدر، افکار و عقاید خود را که قبلاً از سوى ابن تیمیه و شاگردش ابن قیم پىریزى شده بود، اظهار نمود و به تبلیغ و ترویج و رسمیت دادن آنها همت گماشت.
وهابیان معتقدند که هیچ انسانى، نه موحد است و نه مسلمان؛ مگر این که امورى را ترک کند. این امور عبارتند از:
1. به وسیله هیچ یک از رسولان و اولیا، به خداوند توسل نجوید و در صورت توسل، در راه شرک گام نهاده، مشرک مىباشد.
2. زائران به قصد زیارت، به آرامگاه رسول خدا نزدیک نشوند و بر قبر آن حضرت دست نگذارند و در آن جا دعا نخوانند و نماز نگذارند و ساختمان و مسجد بر روى قبر نسازند.
3. از پیامبر صلىاللهعلیهوآله طلب شفاعت نکنند.
4. زیارت قبور و ساختن گنبد و بارگاه براى آنان، شرک است.
5. وهابیان بر این باورند که مسلمانان، در طى روزگار، از آیین اسلام منحرف شدهاند.
6. هر گونه مراسم تشییع جنازه و سوگوارى حرام است.
این منطق خشک و بىپایه، در تقابل با منطق وحى قرار دارد؛ زیرا قرآن در موارد یاد شده، نظراتى صریح و مخالف وهابیان دارد.
در قرآن آمده است:
1. «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا المودة فى القُربى».1
یکى از مصادیق ابراز علاقه به خاندان رسالت و اهل بیت و ذى القرى، قبرهاى آنان و تعمیر آنهاست و این راه و رسم، در میان ملتهاى مختلف جهان وجود دارد و یک نوع سنّت عرفى به حساب مىآید.
2. «... فقالوا ابنوا علیهم بنیانا... قال الذین غلبوا على امرهم لنتخذّن علیهم مسجدا».2
هنگامى که واقعه اصحاب کهف بر مردم آن زمان روشن شد و مردم به دهانه غار آمدند، درباره مدفن آنان، دو نظر ابراز داشتند که آیه متذکر آن مىشود و انتقاد یا لحن اعتراضى نسبت به نظر آنها ندارد. با توجه به این آیه، هرگز نمىتوان تعمیر قبور اولیاى الهى و صالحان را عملى حرام و یا حتى مکروه قلمداد کرد؛ بلکه این آیه، به نوعى تشویق مىکند که براى بزرگداشت اولیا و صالحان و حفظ قبرهاى آنان، باید کوشا بود.
3. «و استغفر لذنبک و للمؤمنین».3
4. «وصلّ علیهم ان صلاتک سکن لهم».4
آیات فوق نیز بیانگر این است که طلب آمرزش پیامبر در حق افراد، کاملاً مؤثر و مفید مىباشد و موضوع شفاعت پیامبر صلىاللهعلیهوآله و دعاى آن حضرت، نه تنها در آیات صریح، بلکه در احادیث عامه و خاصه و سیره صحابه نیز مشهود است.
اندیشههاى سیاسى و اجتماعى وهابیان
وهابیان قائل به جنگ با دیگر فرقهها و مذاهب اسلامى هستند و مدعىاند که یا باید به آیین وهابیت درآیند و یا جزیه دهند. آنان مخالفان خود را متهم به کفر و شرک مىکنند و اموال، نفوس و ناموس دیگران را حلال مىدانند و آیات مربوط به شرک و کفر را بر مسلمانان مخالف خود منطبق مىکنند که این، بزرگترین ضربه به پیکر جامعه اسلامى و مسلمانان است.5
با این تفکر بسته و خشک وهابیت بود که وقتى سعودىها (در سال 1344 ق.) بر مکه و مدینه و اطراف آن تسلّط یافتند، مشاهده متبرک بقیع و آثار خاندان رسالت و صحابه پیامبر را شکستند و از بین بردند.6
براى عملکرد و کارهایى که وهابیان در حوزه اجتماع و سیاست انجام دادهاند و نگرش آنان نسبت به مسائل اجتماعى، باید به کتابهاى تاریخى مراجعه کرد. چهره خشن و متعصب طالبان در افغانستان، در عرصه سیاست، حکومت و مردمدارى، نمونهاى از اندیشههاى وهابیان است.
بنابراین، وهابیت هم در نحوه پیدایش و انعقاد تفکّر، مغبوض عالمان فرقههاى مختلف مسلمین بودهاند و هم در نگرش نسبت به مسائل دینى مورد مخالفت عالمان قرار گرفتهاند و اولین کتابى که در رد وهابیت نگاشته شده، کتاب «الصواعق الالهیه فى الرد على الوهابیه» بود که به وسیله برادر محمد بن الوهاب (سلیمان بن عبدالوهاب) نوشته شده است.
در عرصه سیاست نیز آنان جاده صاف کن دشمنان دین و اسلام بودهاند. این آیین و مسلک، ساخته و پرداخته انگلیسىها است و همین ننگ براى این مسلک و پیروان آن کافى است.
گسترش وهابیت
در ارتباط با گسترش این فرقه، مىتوان به این عوامل اشاره کرد:
1. تشدید فعالیتهاى تبلیغاتى و فرهنگى وهابیان در داخل ایران و حوزههاى مسلمان نشین خارجى (نظیر حوزه قفقاز، بالکان و سایر کشورهاى مجاور ایران) که آمادگى تأثیرپذیرى از انقلاب اسلامى ایران را دارند، مشاهده مىشود. وهابیت به عنوان جریانى انحرافى در جهان اسلام و و ابسته به استعمارگران، وظیفه جلوگیرى از تداوم و گسترش اسلام اصیل را بر عهده داشته، ازاینرو، تخریب و ایجاد تزلزل در مبانى فکرى و اعتقادى شیعیان، به عنوان محور اصلى این جریان را دنبال مىکند. از این رو در سالهاى اخیر در جهت همسویى با تهاجم فرهنگى و نظامى آمریکا علیه کشورهاى اسلامى و به خصوص ایران، فعالیتهاى تبلیغى خود را در ایران توسعه بخشیده است.
2. وهابیت به دلیل افکار اعتقادى خاصى که در باب شفاعت، توسل، شرک و مانند آن دارد، در تعارض کامل با مذهب شیعه است؛ هر چند که اکثریت فرقههاى اهل سنت با تفکرات این گروه مخالفند از این رو، گروه یاد شده همواره در تلاش است تا با تبلیغات سازمان یافته (اعم از کتاب، مقاله، سخنرانى و مانند آن)، با شیعه مقابله کند.
3. خطر بزرگتر این گروه، روشهاى دور از منطق اسلامى است که در مسائل سیاسى و حکومتى در پیش گرفته است. ظهور گروه طالبان و القاعده (به رهبرى ملاعمر و اسامه بن لادن) نمونهاى از این فعالیتهاست. که سبب بهانه جویى غربىها شد تا مسلمانان را به تروریسم و خشونت و مخالفت با تمدن متهم کنند؛ تا جایى که دست قدرتهاى استعمارى غرب - به خصوص آمریکا - را در منطقه باز گذاشته، زمینه دخالتهاى نظامى و سیاسى آنان در کشورهاى اسلامى را فراهم ساخته است که افغانستان و عراق دو نمونه بارز این دخالتها به شمار مىآیند.
براى آگاهى بیشتر به کتابهاى زیر مراجعه کنید:
1. آیین وهابیت، جعفر سبحانى.
2. وهابیت، مبانى فکرى و کارنامه عملى، جعفر سبحانى.
3. تاریخ ادیان و مذاهب جهان، ج 3، ص 1430.
4. وهابیان، على اصغر فقیهى.
5. خاطرات مسترهمفر (جاسوس انگلیسى در کشورهاى اسلامى، ترجمه استاد على کاظمى).
6. وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنّت، خالصى خراسانى.
7. تاریخ عقاید وهابى، قزوینى.
1. شورى، آیه 23.
2. کهف، آیه 21.
3. محمد، آیه 19.
4. توبه، آیه 103.
5. مبلغى آبادانى، تاریخ ادیان و مذاهب، ج 3، ص 1432.
6. آقا بزرگ تهرانى، الذریعه، ج 8، ص 261. تعداد مراجعه 339 بار